اردوی همایون [روزنامه]
مرور بر اساس
روزنامه اردوی همایون قبل از آنکه به این نام موسوم و منتشر گردید به اسامی مرآت السفر و پس از چند شماره به اضافه کلمه (مشکوة الحضر) منتشر می‌گردیده و از سال ۱۴۰۰ قمری تبدیل اسم پیدا کرده و به نام اردوی همایون منتشر شده است. توضیح این اجمال آنکه ناصرالدین شاه قاجار در ربیع الاول سال ۱۲۸۸ قمری از طهران به عزم مازندران خارج می‌گردد و به منظور ثبت حوادث و وقایع وگذارشات سفر خود، به اعتماد السلطنه( محمد حسن خان صنیع الدوله که بعدا ملقب به اعتمادالسلطنه گردید) دستور می‌دهد روزنامه عرض راه را تهیه نماید. اعتمادالسلطنه نیز در سال مذکور روزنامه به نام (مرآت السفر) مشتمل بر وقایع سفر ناصرالدین شاه و شکارهای او و احوال و مقالات مشارالیه در اسفار خود تهیه و چون وسائل طبع همه وقت در اسفار این پادشاه همراه بوده و لذا در عرض راه طبع و توزیع می‌گردیده است. محمد حسن خان اعتماد السلطنه، وزیر انطباعات؛همان کسیست که روزنامه ایران را نیز در زمان ناصرالدین شاه تأسیس و نشر نموده و به همین مناسبت درکلمه (ایران) این کتاب نیز اسمی از او به میان خواهیم آورد. اعتمادالسلطنه در نمره ۱۶ سال اول روزنامه ایران مورخ چهارشنبه یازدهم ربیع الاول قوی ئیل ۱۲۸۸؛ راجع به تأسیس این روزنامه، تحت عنوان(مرآت السفر) شرحی نوشته است . همان طورکه اشاره کردیم پس از نشر چند شماره کلمه (مشکوةالحضر) نیز به اسم روزنامه اضافه گردیده و بنابراین روزنامه به نام (مرآت السفر و مشکوةالحضر) موسوم گردیده است. این روزنامه تا سال ۱۳۰۰ قمری که به این اسم موسوم بوده جمعا سیزده شماره از آن منتشر شده و از سال مذکور به نام (اردوی همایون) تغییر اسم پیداکرده است. روزنامه اردوی همایون نیز به مدیری محمد حسن خان اعتمادالسلطنه و در طی سفر دوم ناصرالدین شاه به خراسان منتشر گردیده است. از این روزنامه جمعا ۱۲ شماره که شماره اول آن به تاریخ ۱۱ شعبان مطابق اول خرداد و آخری در طهران به تارخ ۱۲ ذی حجه مطابق ۶ شهریور ۱۳۰۰ نشر یافته است
منبع: صدر هاشمی، م. (1363). تاریخ جراید و مجلات ایران. اصفهان: کمال.
